Victim blaming op de werkvloer - Krachtpakket

Victim blaming op de werkvloer

Na een ingrijpende gebeurtenis wil je je gesteund voelen door mensen om je heen, ook door je collega’s. Maar helaas gebeurt het soms dat mensen, vaak zonder het te beseffen, opmerkingen maken die niet helpend zijn. In plaats van steun te geven, leggen ze (een deel van) de verantwoordelijkheid bij het slachtoffer. Dit noemen we victim blaming.

Boog Oranje
Boog Oranje
Boog Oranje

Victim blaming komt voor in allerlei situaties: na een geweldsincident, ongewenst gedrag, discriminatie, een ongeval, of zelfs na rouw of verlies. Opmerkingen als “Had je maar niet zo laat alleen naar huis moeten lopen”, “Als je niet zo fel reageerde, was het misschien niet gebeurd”, of “Misschien moet je wat zelfverzekerder in je schoenen staan” zijn hier voorbeelden van.  

Dit soort opmerkingen kunnen extra pijnlijk zijn, soms nog pijnlijker dan de ingrijpende gebeurtenis zelf. Je kan dit soort opmerkingen gaan herhalen in je hoofd. Victim blaming kan zelfs jouw herstel in de weg staan. Het is belangrijk om te weten: wat er is gebeurd, is niet jouw schuld. 

Hoe herken je victim blaming?

Victim blaming kan op allerlei manieren voorkomen. Soms is het subtiel, soms heel duidelijk. Bijvoorbeeld: 

  • Collega’s zeggen: “Had je maar niet zo laat alleen in het magazijn moeten werken.” 
  • Er worden vragen gesteld zoals: “Reageer je niet te emotioneel? Heb je het niet een beetje zelf uitgelokt?” 
  • Je merkt dat je niet volledig serieus wordt genomen als je iets meldt. 
  • Anderen focussen op jouw gedrag in plaats van op dat van de dader. 

Victim blaming is vaak een manier voor mensen om controle te voelen in een onveilige situatie. “Als ik dit niet doe, of het gedrag veroordeel, gebeurt het mij niet.” Dit maakt het natuurlijk niet minder schadelijk.  

Wat kun je doen als je te maken krijgt met victim blaming? 

  • Onthoud: het is niet jouw schuld. 

    Niemand heeft het recht om jou ongewenst te behandelen – niet vanwege je kleding, je gedrag, je woorden, of jouw keuzes. De verantwoordelijkheid ligt bij degene die over jouw grenzen is gegaan.  

  • Zoek steun

    Praat met iemand die je vertrouwt – een collega, een vriend, een vertrouwenspersoon of een bedrijfsmaatschappelijk werker. Je hoeft dit niet alleen te dragen. 

  • Wees voorbereid op gesprekken

    Victim blaming kan je overvallen. Het kan helpen om alvast een zin voor te bereiden die je kunt gebruiken om te zeggen:  “Wat er is gebeurd, is niet mijn verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid ligt bij degene die over mijn grens is gegaan. ”Je kunt zo een reactie ook oefenen met iemand die je vertrouwt. 

  • Zorg goed voor jezelf. 

    Victim blaming kan je erg onzeker maken. Het kan zorgen voor schaamte, schuldgevoelens of eenzaamheid. Weet dat deze gevoelens normaal zijn – maar níet betekenen dat je fout zit. 

    Gun jezelf de tijd om te verwerken wat er gebeurd is. Praat erover, zoek steun, en doe wat jou helpt: wandelen, creatief bezig zijn, even afstand nemen, juist actief blijven. Stel ook je eigen grenzen: het is jouw keuze of, hoe en wanneer en met wie je over het incident wilt praten. 

Meer weten of hulp nodig?

  • Interne vertrouwenspersoon of bedrijfsmaatschappelijk werk – Vraag na bij je werkgever wat er mogelijk is 
  • Arbodienst – Voor advies over werkhervatting en (psychische) veiligheid