Victim blaming: herken het bij jezelf en weet wat je kunt doen - Krachtpakket

Victim blaming: herken het bij jezelf en weet wat je kunt doen

Soms gebeurt het onbewust. Je hoort het verhaal van een collega en denkt: “Waarom zei ze dan niet gewoon nee?” Of: “Zou het echt zo erg zijn geweest?”

Victim blaming – het (gedeeltelijk) verantwoordelijk houden van het slachtoffer – komt vaker voor dan we denken. Niet alleen in de media of op sociale platforms, maar ook op de werkvloer. Vaak uit onwetendheid, ongemak of de neiging om controle te willen houden over een onveilige wereld.

Als collega kun je een verschil maken. Door je bewust te zijn van je eigen reacties – én door anderen hierin te ondersteunen.

Boog Oranje
Boog Oranje
Boog Oranje

Hoe herken je victim blaming?

Je gedachten of woorden richten zich (onbewust) op het slachtoffer, zoals: 

  • “Ze had duidelijker haar grenzen moeten aangeven.” 
  • “Waarom ging hij daar dan ook heen?” 
  • “Als ik daar was geweest, was dit niet gebeurd.” 
  • “Het zal vast niet zo bedoeld zijn geweest.” 

Je focust op het gedrag van het slachtoffer, in plaats van op dat van de dader. Of je minimaliseert de impact van wat er is gebeurd. 

Wat kun je doen als je jezelf hierin herkent?

  • 1. Sta stil bij je eigen reflexen 
    • Vraag jezelf af: Waarom ben ik geneigd het gedrag van het slachtoffer te analyseren, in plaats van het gedrag van de dader? 
    • Besef dat iedereen behoefte heeft aan controle en veiligheid – maar dat dit geen reden mag zijn om verantwoordelijkheid te verschuiven. 
  • 2. Luister zonder oordeel 
    • Laat je collega uitspreken zonder te onderbreken of te nuanceren. 
    • Stel open vragen: “Wat wil je dat ik weet?” of “Wat heb je nu nodig?” 
    • Toon erkenning, geen advies: “Wat naar dat je dit hebt meegemaakt.” 
  • 3. Verleg de aandacht naar de juiste plek 
    • Focus op het ongewenste gedrag dat heeft plaatsgevonden: Wat is er gebeurd? Wie heeft dat gedaan? 
    • Vraag niet: Waarom liet je dit gebeuren? Maar: Waarom deed de ander dit? 
  • 4. Bied concrete steun 
    • Vraag: “Kan ik iets voor je doen?” of “Wil je dat ik meega naar een gesprek met HR?” 
    • Laat expliciet merken dat je je collega gelooft – en er voor hem of haar bent. 
  • 5. Spreek je uit als je victim blaming hoort 
    • Zeg bijvoorbeeld: “Ik denk dat we beter kunnen kijken naar wat er is gebeurd, in plaats van wat iemand anders had moeten doen.” 
    • Gebruik ‘ik-boodschappen’ om het gesprek open te houden. 
  • 6. Respecteer de grenzen van je collega 
    • Deel geen verhalen of aannames met anderen. 
    • Vraag altijd toestemming voordat je informatie deelt of actie onderneemt.
    • Laat de regie bij degene die het meemaakt. 

Victim blaming herkennen en afleren vraagt oefening en bewustwording. Vaak wordt victim blaming niet zo bedoeld – maar de impact is er wel. Door sensitief te reageren, steun je je collega écht.